Plany związane z budową podziemnej kolejki w Warszawie pojawiły się już w latach 20. wieku. Ówczesne plany zakładały budowę dwóch krzyżujących się linii: północ–połunie oraz wschód–zachód. Plany te nie zakończyły się wyłącznie na fazie koncepcyjnej – w roku 1927 wykonano wiercenia geologiczne. Prowadzone były także rozmowy z zagranicznymi firmami w celu pozyskania finansowania dla inwestycji.

Działania te przerwał kryzys gospodarczy z początku lat 30., a do tematu budowy metra powrócono w 1938 r. Wtedy właśnie ówczesny prezydent miasta powołał Biuro Studiów Kolei Podziemnej. Jednostka ta zajęła się aktualizacją planów budowy metra. Skutkiem tego było opracowanie projektu, który zakładał budowę sieci metra o łącznej długości 46 km. Wtedy założono, że realizacja projektu potrwa 35 lat.

Do momentu wybuchu II wojny światowej udało się opracować szczegółowe plany dotyczące budowy dwóch linii metra. Powstały też koncepcje skrzyżowań tuneli metra z siecią wodociągową i kanalizacyjną. Przygotowano również wstępny kosztorys budowy. Większość z tych opracowań zagnięła podczas Powstania Warszawskiego.


Mimo iż w tym czasie wojennym większość zabudowań Warszawy została całkowicie zniszczona, to do planów budowy szybkiej kolei miejskiej wrócono szybko – bo już 1945 r. Projekt, który powstał w tym czasie zakładał budowę sieci o łącznej długości 64 km, z czego 26 km miało zostać poprowadzone płytkim tunelem.  

Roboty budowlane w latach 50.

Przełomowe dla projektu budowy I linii metra w Warszawie okazały się lata 50. Wtedy zdecydowano o budowie metra głębokiego, do realizacji projektu powołano Państwowe Przedsiębiorstwo „Metroprojekt”. Wtedy przystąpiono właśnie do pierwszych prac – rozpoczęto drążenie tunelu pod dnem Wisły. Zgodnie z planami jego szerokość miała być na tyle duża, aby umożliwić przejazd wagonów kolejowych. Po kilku latach prac roboty wstrzymano. Duży wpływ na to miała sytuacja polityczna kraju.

Na chwilę temat budowy powrócił w stolicy w latach 70., jednak wtedy postawiono na inwestycje drogowe. Dopiero w następnym dziesięcioleciu zauważono, że nawet najbardziej intensywny rozwój sieci dróg nie rozwiąże problemów komunikacyjnych Warszawy.

Budowa rozpoczęta!

Już na początku 1982 r. w Sejmie ogłoszona została decyzja o tym, że w 1983 r. rozpocznie się budowa I linii metra w Warszawie. Decyzję tę ogłosił Wojciech Jaruzelski. 15 kwietnia 1983 r. wbito pierwszą łopatę i symbolicznie rozpoczęto budowę warszawskiego metra.  Od początku 1983 r. działalność rozpoczęła także Generalna Dyrekcja Budowy Metra.

Mimo „urzędowego” i spontanicznego poparcia początki budowy nie były łatwe. Budowniczowie dysponowali uchwałą Rządu stanowiącą w rzeczywistości zbiór pobożnych życzeń. Wymienieni w uchwale ministrowie nie dysponowali w praktyce ani wykonawstwem, ani sprzętem, ani materiałami. Pole działania ograniczać się musiało do rynku krajowego i krajów RWPG. Królowała gospodarka wymienna. Determinacja i upór projektantów oraz inwestora przyniosły rezultat powszechnie oceniany pozytywnie przez przedstawicieli krajowych środowisk transportowych, jak i specjalistów zagranicznych. W pełni opanowano i dostosowano do warszawskich warunków gruntowych metody zabezpieczania ścian wykopów za pomocą tzw. ścianki berlińskiej, modyfikując w miarę postępu budowy technologię wbijania i wyciągania pali. Opanowano technologię budowy ścianek szczelinowych, pełniących początkowo funkcje jedynie ścian osłonowych, później ścian konstrukcyjnych. Odrębną dziedziną było wdrożenie pełnej technologii kotwi iniekcyjnych, które zastępowały rozpory ścian wykopu. (Źródło: Metro Warszawskie)

Prace związane z budową I linii metra w Warszawie realizowana była w okresie bardzo trudnym dla Polski.  Od 1985 r. sukcesywnie zmniejszano roczne kwoty przeznaczone w budżecie na jego realizację, na skutek tego wizja zakończenia w terminie inwestycji coraz bardziej się oddalała. W konsekwencji podjęto decyzję o wstrzymaniu budowy I linii metra w kierunku północnym, a skupiono się na odcinku Kabaty–Politechnika.

Pierwsze wagony i pierwsze oddane odcinki

W 1990 r. Warszawa otrzymała „w darze” 10 radzieckich wagonów do obsługi I linii metra, cztery lata później zakupiono kolejne 32 wagony.  W 1995 r., kiedy to do dyspozycji mieszkańców oddany został odcinek od Kabaty do stacji Politechnika o długości 11 km. W następnych latach otwierane zostały kolejne odcinki I linii metra. W konsekwencji cały odcinek został od eksploatacji oddany 25 października 2008 r.

II linia metra

Jednocześnie w 2009 r. rozpoczęły się działania zmierzające do budowy II linii metra. Centralny odcinek tej trasy oddano do użytku w 2015 r.  Ma on długość około 6,3 km i połączył stacje Rondo Daszyńskiego ze stacją Dworzec Wileński. W chwili obecnej prowadzone są prace związane z jego rozbudową w dwóch kierunkach. Za budowę metra na Targówku (odcinek północno wschodni) odpowiada włoska firma Astaldi. Odcinek zachodni realizuje natomiast turecka spółka Gϋlermak. W obu zadaniach powstanie łącznie ponad 6-kilometrowa trasa oraz sześć stacji metra (po trzy w ciągu każdego odcinka). Zobacz, jak powstaje II linia metra

Więcej na temat budowy II linii metra w naszym temacie specjalnym