W pierwszej dziesiątce listy znajdziemy sporo miast azjatyckich, ale też miejscowości położone w Unii Europejskiej. Dominują Filipiny i Francja. To poniekąd zderzenie dwóch światów: jednego pełnego nierówności społecznych i drugiego – oazy zamożnych obywateli krajów wysokorozwiniętych.

Zmiany demograficzne

Na wzrosty i spadki populacji w miastach i mniejszych miejscowościach wpływają m.in. takie czynniki polityczne, gospodarze i społeczne. Z jednej strony bogate regiony przyciągają nowych mieszkańców szukających lepszej pracy i warunków życia, z drugiej – ludzie uciekają z miejsc niespokojnych, zagrożonych konfliktami czy bez perspektywy rozwoju. Jednak przeludnienie oznacza problemy dla lokalnych władz, które nie zawsze są w stanie uporać się z wyzwaniami – zapewnieniem miejsc pracy, zamieszkania czy usług komunalnych. Do szybkiego wzrostu populacji przyczynia się też wysoka rozrodczość charakteryzujące uboższe państwa i położone w nich miasta. W uboższych regionach duże zagęszczenie mieszkańców to także większe ryzyko rozprzestrzenienia się chorób.

Metropolie a miasta

W różnego rodzaju zestawieniach największych miast czy właśnie miast o największej liczbie ludności na jednostkę powierzchni dochodzi czasem do nieporozumień. Jeżeli podaje się, że populacja Tokio jest niemal tak duża jak Polski, to mowa o obszarze metropolitalnym, a nie samym obszarze miasta (około 14 mln według danych za 2019 r.).

Dane nie zawsze wiarygodne

Trudno też czasem o aktualne dane dotyczące zaludnienia i powierzchni miejscowości. Oficjalna strona Bombaju podaje informacje z 2016 r., dopiero w 2021 r. będą aktualizowane. Przy około 12,5 mln osób zamieszkujących obszar 603 km², gęstość zaludnienia wynosi około 21 tys./km². Dużo, ale nie daje miejsca w pierwszej 10 rankingu. Bagdad często jest zaliczany do miast przeludnionych, ale rozrzut danych nie pozwala tego dokładnie pokreślić. ONZ podaje informacje dla jednej z dzielnic, w której ponad 1,2 mln ludzi mieszka na terenie o powierzchni 111 km², a to około 11 tys. osób/km². Z kolei z dokumentów irackiego biura statystycznego szacowana liczba mieszkańców przekracza 8,12 mln osób, a powierzchnia całego miasta liczy 673 km². To daje gęstość 12 tys. osób/km², zatem nie ma mowy, by należało do miast przeludnionych. Dlatego w TOP 10 nie ma ani Bombaju, ani Bagdadu.

1. Manila, Filipiny – 46 178 mieszkańców/km²

Fot. Lawrence Ruiz/wikimedia

Stolica kraju na wyspie Luzon liczy ponad 1,78 mln osób żyjących na powierzchni 38,55 km². To centrum aktywności gospodarczej, politycznej, społecznej i kulturalnej. Pierwotnie nazywało się Maynilad, a nazwa pochodzi od nilad, krzewu zasiedlającego tereny podmokłe i w przeszłości rosnącego wzdłuż brzegów rzeki Pasig. W 1975 r. Manilę zintegrowano z sąsiednimi miastami i gminami, by utworzyć jeden region administracyjny. Stolica zajmuje tylko niewielką część tego obszaru. Populacja nieustannie rośnie, współczynnik dzietności to 3,1 dziecka na kobietę. Ogromnie zróżnicowany jest poziom życia – bogata część społeczeństwa mieszka w luksusowych wieżowcach, najbiedniejsi koczują w zatłoczonych slumsach. Cały region jest narażony na trzęsienie ziemi i tajfuny.

2. Pateros, Filipiny – 36 272 mieszkańców/km²

Fot. jayagonoyxyz/wikimedia

Niewielka miejscowość położona jest w obszarze metropolitalnym Manili, a prawie 64 tys. mieszkańców zajmuje teren 1,76 km². Znana jest z przemysłu drobiarskiego, przede wszystkim chowu kaczek. Produkuje się tu balut, przysmak kuchni kilku krajów azjatyckich. To gotowane jajko kacze z w pełni ukształtowanym płodem zjadane w całości (z kośćmi i dziobem). Innym, mniej kontrowersyjnym produktem są czerwone, słone jaja. Działa tu też lokalny przemysł obuwniczy wytwarzający cenione na Filipinach buty alfombra (pokryte tkaniną przypominającą dywan czy wykładzinę podłogową). Nazwa pochodzi prawdopodobnie od określenie pateros – hodowcy kaczek.

Miejscowość stałą się samodzielną gminą w 1770 r.

3. Mandaluyong, Filipiny - 34,335 mieszkańców/km²

Fot. Patrick Roque/wikimedia

Kolejna miejscowość z obszaru metropolitalnego Manili. Kształtem przypominająca serce rozpościera się na 11,25 km² z prawie 386,28 tys. mieszkańców. Położona jest około 7 km na południowy-wschód od Manili. Znajdują się tu siedziby kilku instytucji finansowych, m.in. Azjatyckiego Banku Rozwoju, Banco De Oro czy San Miguel Corporation. Mieści też duże centrum biznesowo-handlowego Ortigas Center i centra handlowe, Shangri-La Plaza i SM Megamall. Są tu też hotele i centra rozrywki. Mandaluyong, założone w 1841 r., należy do ważnych w regionie ośrodków biznesowo-finansowych.

4. Dhaka, Bangladesz – 29 069 mieszkańców/km²

Fot. taoty_3b6a07f5dc/wikimedia

Z prawie 9 mln mieszkańców żyjących na powierzchni 306,38 km², stolica Bangladeszu zalicza się do najbardziej przeludnionych miast świata (liczebność całej aglomeracji prawdopodobnie przekracza już 24 mln osób). Jest krajowym centrum finansowym, politycznym edukacyjnym i handlowym państwa i przyciąga rzesze obywateli kraju poszukujących pracy. W latach 2000–2015 zaludnienie w obszarze metropolitalnym wzrosło o 8,5 mln osób. Wielu z nich wegetuje w nędzy – bezrobocie jest na poziomie 25%. Według danych Economist Intelligence Unit z 2019 r., Dhaka należy do niechlubnej czołówki najmniej bezpiecznych miast świata – fatalnie wypada pod względem wskaźników bezpieczeństwa cyfrowego, zdrowotnego, infrastruktury i bezpieczeństwa osobistego.

Położone na równinie bengalskiej jest największym miastem we wschodniej Azji Południowej. Przy wszystkich nierównościach wkład stolicy w gospodarkę kraju wynosi 35%.

5. Caloocan, Filipiny - 29 774 mieszkańców/km²

Fot, Patrickroque01/wikimedia

Czwarte pod względem liczby ludności miasto na Filipinach jest wysoko zurbanizowane z dużą dzielnicą biznesową, rozwiniętym handlem i przemysłem. Ostatnie dane dotyczące liczby ludności pochodzą z 2015 r. – w Caloocan mieszkało wtedy ponad 1,58 mln osób na ponad 53 km². Swego czasu było częścią prowincji Rizal w południowym regionie Luzon, obejmuje obszar znany jako CAMANAVA wraz z miastami Malabon, Navotas i Valenzuela. Graniczy z Manilą, Quezon City, Malabonem, Navotas i Valenzuelą. Jest głónwym ośrodkiem miejskim w Północnym Dystrykcie Metropolii Manili.

6. Port-au-Prince, Haiti – 27 395 mieszkańców/km²

Fot. AlbertoHektor/Adobe Stock

W stolicy Haiti, na 36 km² mieszka prawie 990 tys. osób, a w obszarze metropolitalnym (gminy Port-au-Prince, Delmas, Cite Soleil, Tabarre, Carrefour i Pétion-Ville) niemal 2,62 mln, choć niektóre dane podają nawet 3,7 mln – napływ nie jest kontrolowany. Jako port w zatoce Gonâve, Port-au-Prince od wieków był głównym ośrodkiem handlowym na Karaibach. Duża część ludności mieszka w slumsach, a lokalna administracja nie jest w stanie temu zaradzić. W 2010 r. niszczycielskie trzęsienie ziemi doprowadziło do dewastacji infrastruktury, a liczba ofiar śmiertelnych wyniosła, według danych rządowych, 230 tys. osób.

7. Bnei Brak, Izrael - 28 871 mieszkańców/km²

Fot. Kakapo/Adobe Stock

Bnei Brak leży na śródziemnomorskiej równinie przybrzeżnej Izraela i należy do najbiedniejszych miast w kraju. Zostało założone w 1924 r., a prawa miejskie uzyskało w 1950 r. Ma niemal 250 tys. mieszkańców i powierzchnię prawie 7,1 km. Działa tu rozlewnia Coca-Coli, fabryka papierosów Dubek i producent żywności Osem. Od 2011 r. trwa budowa dzielnicy biznesowej, na którą złoży się 15 biurowców. Część już postawiono, ale część zostanie otwarta dopiero po 2021 r.

Nazwa pochodzi od starożytnego biblijnego miasta Beneberak.

8. Levallois-Perret, Francja - 26,713 mieszkańców/km²

Merostwo Levallois-Perret. Fot. Tcouery/wikimedia

Levallois-Perret w północno-środkowej Francji, położone w odległości 6 km od Paryża jest najgęściej zaludnionym miastem w Europie i jednocześnie jednym z najbogatszych i najdroższych we Francji. Zamieszkiwane przez ponad 64 tys. osób powstało na podwalinie dwóch osiedli mieszkaniowych – Champerret założonej przez właściciela ziemskiego Jean-Jacquesa Perreta w 1822 r. oraz Village Levallois, którą w 1845 r. wybudował deweloper Nicolas-Eugène Levallois. W przeszłości była ważnym ośrodkiem wczesnego francuskiego przemysłu motoryzacyjnego, tu przez 40 lat produkowano legendarnego Citroëna 2CV. A wyspa na Sekwanie przyciągała sławnych francuskich impresjonistów. W Levallois-Perret zbudowano konstrukcje Statuy Wolności i Wieży Eiffla.

9. Vincennes, Francja – 25 987 mieszkańców/km²

Fot. Leonid Andronov/Adobe Stock

Gmina w departamencie Val-de-Marne na wschodnich przedmieściach Paryża, niecałe 7 km od stolicy Francji. Tu w twierdzy więziono Markiza de Sade w latach 1777–1784, a także ministrów króla Karola X po rewolucji lipcowej w 1830 r. Także w Vincennes rozstrzelano Matę Hari. Znane miejsca to zamek Château de Vincennes i park Bois de Vincennes oraz fort wojskowy. W miejscowości przechowuje się też archiwalne dokumenty francuskich sił zbrojnych.

10. Le Pré-Saint-Gervais, Francja – 25 643 mieszkańców/km²

Fot. Chabe01/wikimedia

dia

Niewielka gmina (0,7 km²) jest położona w departamencie Seine-Saint-Denis w regionie Île-de-France, 5 km od Paryża, a liczy niema 18 tys. mieszkańców. Miastem stała się w 1793 r. i z terenu rolniczego przekształciła się w XIX i XX w. w gęsto zaludnione przedmieście klasy robotniczej. Do lat 50. XX w. prowadzono tu intensywną działalność przemysłową. Później zaczęły dominować usługi, a współcześnie przemysł to niewiele ponad 5% działalności Le Pré-Saint-Gervais. Mieści się tu siedziba fundacji WWF France.

Miasta o największej gęstości zaludnienia

Przeczytaj także: Największe miasta w Polsce – ranking