1. Tunel Lærdal – 24,51 km

Tunel Lærdal. Fot. Svein-Magne Tunli / Wikipedia Commons

Najdłuższy tunel drogowy Europy jest jednocześnie najdłuższym drogowym tunelem świata. Łączący dwie norweskie miejscowości – Lærdal i Aurland – obiekt, przez który prowadzi europejski szlak drogowy E16 (pozwala on dotrzeć m.in. z Oslo do Bergen), oddano do użytku w 2000 r. – pięć lat po rozpoczęciu budowy. Podczas projektowania sporą wagę przywiązano do komfortu kierowców, nieprzyzwyczajonych do pokonywania tak dużych dystansów w zamkniętej przestrzeni. Tunel podzielono na cztery sekcje, przedzielone trzema górskimi jaskiniami (w odstępach co 6 km), które są inaczej oświetlone (niebiesko-żółte, imitujące wschód słońca) niż tunel główny (białe światło). Dodatkowo na całej trasie rozmieszone jest oznakowanie wskazujące, ile kilometrów zostało do pokonania. Innowacyjnych rozwiązań zastosowano w Norwegii więcej. Obiekt jest np. wyposażony w system oczyszczania powietrza bazujący na „pracy” rośliny ulokowanej w jednej z jaskiń. Usuwa ona z wnętrza tunelu pył i dwutlenek azotu. Co ciekawe, tunel Lærdal nie posiada wyjść awaryjnych.

2. Tunel drogowy Świętego Gotarda – 16,9 km

Tunel drogowy Świętego Gotarda. Fot. Raimond Spekking / Wikipedia Commons

„Starszy brat” słynnego Tunelu bazowego Świętego Gotarda, który jest najdłuższym tunelem kolejowym na świecie, stanowi połączenie drogowe między Göschenen (kanton Uri) i Airolo (kanton Ticino) – niewielkimi miejscowościami w południowej części Szwajcarii. Mimo iż jest częścią autostrady (A2 – łączy Bazyleę z Ticino), tunel dysponuje jedną nawą, w której znajduje się jezdnia z jednym pasem ruchu w każdym kierunku. Budowa obiektu trwała około 10 lat (1970–80). Transport maszyn i potrzebnych materiałów odbywał się pociągami, jeżdżącymi przez znajdujący się tuż obok tunel kolejowy Świętego Gotarda (powstał on w latach 80. XIX w.) Przeszkodą, którą pokonuje jest słynny Masyw Świętego Gotarda w Alpach Lepontyńskich, zajmujący 660 km² powierzchni. W pobliżu znajdują się także inne obiekty tunelowe, w tym wspomniany tunel bazowy o długości 57 km oraz wiekowy, 15-kilometrowy tunel kolejowy.

3. Tunel Arlberg Road – 13,98 km

Tunel Arlberg Road. Fot. Helmut Klapper, Vorarlberger Landesbibliothek / Wikipedia Commons

Najdłuższy tunel drogowy w Austrii budowano w latach 1974–1978. Obiekt znajduje się w ciągu drogi ekspresowej S16, łączącej doliny Innu i Walgau, ta z kolei jest częścią szlaku europejskiego E60. Tunel pokonuje przełęcz Arlberg, oddzielającą Alpy Lechtalskie od Verwallgruppe – pasma górskiego w Alpach Centralnych. W najwyższym punkcie zlokalizowany jest na wysokości 1640 m n.p.m.  Wyposżony jest w cztery szyby wentylacyjne, 12 otworów do wentylacji, 16 nisz i aż 43 kamery do monitorowania ruchu. W 2008 r. do jednonawowego obiektu dobudowano osiem tuneli łączących o długościach od 150 m do 300 m, których zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa Arlberg. Każdej godziny Arlberg Road może pokonać nawet 1800 pojazdów. Przejazd tunelem jest płatny – wysokość opłaty to około 10 EUR.

4. Tunel Fréjus – 12,8 km

Tunel Fréjus. Fot. Florian Pépellin / Wikipedia Commons

Wybudowany na przełomie lat 70. i 80. ub.w. Tunnel du Fréjus łączy dwa kraje: Francję i Włochy. Jego trasa prowadzi z francuskiej miejscowości Modane do włoskiej Bardonecchia i jest częścią szlaku łączącego Lyon z Turynem. Tunel pokonuje Col du Fréjus – przełęcz w Alpach Kotyjskich, a najwyższym punktem nad obiektem jest szczyt Pointe de Fréjus, piętrzący się na wysokości 2932 m n.p.m. W obiekcie znajdują się cztery centrale odpowiedzialne za wentylację tunelu, a także rozbudowany system czujników dymu, temperatury oraz kamer rejestrujących prędkość pojazdów i zdarzenia wewnątrz tunelu, a także hydranty przeciwpożarowe. Wjazdu do tunelu (po obu stronach) „chronią” specjalne urządzenia w formie bram, które sprawdzają, czy nadjeżdżający pojazd nie ma zbyt wysokiej temperatury. Obecnie trwa budowa drugiej nawy tunelu. Jej otwarcie zaplanowano na 2020 r.

5. Tunel du Mont Blanc – 11,6 km

Tunel du Mont Blanc. Fot. Kristoferb / Wikipedia Commons

Kolejny francusko-włoski obiekt to Tunel du Mont Blanc – drogowa przeprawa położona w Alpach Graickich, pokonująca masyw ze słynnym szczytem górskim (choć sam tunel znajduje się bezpośrednio pod innym wierzchołkiem – Aiguille du Midi, wznoszącym się na wysokości 3842 m n.p.m.). Początek tunelu znajduje się w miejscowości Chamonix-Mont-Blanc, koniec – we włoskim Courmayeur. Przez obiekt poprowadzono kluczową europejską arterię – E25 – łączącą północ z południem kontynentu.  Z tego względu natężenie ruchu jest w obiekcie cały czas bardzo dużo – drogą transportowane są towary na północ Europy. Nie bez znaczenia jest też fakt, ze przejazd tunelem pozwala skrócić podróż z Francji do Turynu czy do Mediolanu o – kolejno – 50 km i 100 km. Alpejski tunel w przyszłym roku skończy 60 lat – jego budowa rozpoczęła się w 1957 r., a zakończyła osiem lat później. W 1999 r. w obiekcie doszło do tragicznego pożaru, w wyniku którego zginęło 39 osób, a kilkanaście odniosło obrażenia. Mont Blanc po tym zdarzeniu został zamknięty na trzy lata, kiedy to remontowano obiekt i wdrażano nowy system bezpieczeństwa przeciwpożarowego.

6. Tunel Gudvangen – 11,4 km

Aurland. Fot. Wikipedia Commons

Drugi pod względem długości tunel drogowy w Norwegii położony jest w gminie Aurland w okręgu Sogn og Fjordane (zachodnia część kraju). Otwarto go w 1991 r. Jest częścią europejskiego szlaku E16, łączącego Wielką Brytanię i Norwegię. Droga ta prowadzi także przez tunel Lærdal, a obiektów tunelowych w pobliżu Gudvangen jest więcej. Tuż obok użytkowany jest tunel Flenja (ponad 5 km długości), następnie tunel Fretheim (około 1,4 km). W sumie na ponad 51,5 km trasy tego fragmentu E16 aż 43 km prowadzi przez tunele.

7. Tunel Folgefonna – 11,1 km

Tunel Folgefonna. Fot. Area1970 / Wikipedia Commons

Kolejny norweski tunel drogowy swoją nazwę wziął od lodowca, pod którym powstał – Folgefonna jest częścią parku narodowego o tym samym „imieniu”. Obiekt łączy dwie gminy – Odda i Kvinnherad, znajdujące się, podobnie jak tunele Gudvangen i Lærdal, w okregu Sogn og Fjordane. Jego budowa była w Norwegii sporym wydarzeniem – efektem inwestycji było skrócenie podróży między ww. gminami z czterech godzin do zaledwie 10 min. Komfort ten odczuwają nawet podróżujący z Oslo do Bergen – okazało się bowiem, że trasa prowadząca przez tunel jest nie tylko krótsza niż ta autostradowa, ale i bezpieczniejsza, bo stwarza mniejsze ryzyko napotkania burzy śnieżnej.

8. Tunel Toven – 10,65 km

Tunel Toven. Fot. ZorroIII / Wikipedia Commons

Otwarty w 2014 r. Toven Tunnel znajduje się w ciągu drogi powiatowej nr 78 i łączy Leirfjord oraz Vefsn w północnej Norwegii. Jego budowa była konieczna, ponieważ jedyna dostępna droga – z krętym i wąskim Kornestunnelen – stała się zbyt niebezpieczna, by mogła być dalej w użytku. Co ciekawe, przez obiekt nie mogą przeprawić się piesi i rowerzyści. By pokonać tunel mogą oni wsiąść do jednego z autobusów kursujących trasą – przystanki znajdują się przy obu wlotach do tunelu.

9. Tunel Gran Sasso d'Italia – 10,2 km

Tunel Gran Sasso d'Italia. Fot. Wikipedia Commons

Transforo del Gran Sasso – bo tak w oryginale nazywa się włoski tunel drogowy – to część autostrady A24, której trasa prowadzi przez Lacjum i Abruzję, łącząc Rzym z Teramo przez pasmo Apeninów. Jest najdłuższym tunelem autostradowym w Europie. Obiekt posiada dwie nawy, w których znajdują się po dwa pasy ruchu w danym kierunku. Pierwsza z nich została otwarta dopiero po 16 latach od rozpoczęcia budowy (z powodu kryzysu ekonomicznego przerwano prace na kilka lat) – w 1984 r., druga zaś – 11 lat później. Dzięki budowie tunelu znacząco odciążono ruch na autostradzie prowadzącej przez góry, z której roztacza się piękny widok na apenińskie pasma. Dziś fragment ten funkcjonuje jako Grand Highway Gran Sasso i Monti della Laga National Park i jest chętnie odwiedzany przez turystów. Na terenie parku narodowego, tuż obok użytkowanego tunelu, powstało podziemne laboratorium Narodowego Instytutu Fizyki Jądrowej. Jest to największe podziemne centrum badawcze na świecie.

10. Plabutsch Tunnel – 10,1 km

Plabutsch Tunnel. Fot. Wikipedia Commons

Dwunawowy tunel prowadzi przez wzgórza Buchkogel i Plabutsch, na zachodnich obrzeżach Graz – drugiego co do wielkości miasta w Austrii. Jest elementem autostrady A9, łączącej Linz i Graz ze Słowenią. Budowa obiektu trwała siedem lat; pierwsi kierowcy skorzystali z niego w 1987 r. Blisko dwie dekady później rozpoczęto prace nad drugą nitką, którą otwarto w 2004 r. Plabutsch cieszy się dużą popularnością – każdego dnia przejeżdża nim około 40 tys. pojazdów. W obiekcie zamontowano nowoczesny, zaawansowany system bezpieczeństwa, który sprawił, że jest on uważany za jeden z najbezpieczniejszych tuneli drogowych w Europie.

Zobacz także: Tunele w Polsce [ranking]