Rosyjska inwazja w Ukrainie, poziom inflacji najwyższy od dziesięcioleci, wzrost kosztów życia i kryzys energetyczny powodują, że światowa gospodarka zwalnia. Według Międzynarodowego Funduszu Walutowego (ang. International Monetary Fund – IMF) globalny wzrost spadnie z 6% w 2021 r. do 2,7% w 2023 r. To najsłabszy okres od 2001 r., z wyjątkiem światowego kryzysu finansowego (2008 r.) i ostrej fazy pandemii COVID-19 (2020 r.). Rośnie też inflacja, średnia w 2022 r. to około 8,8%, ale kolejne lata mają przynieść spadek. Jest też znacznie niższa od notowanej w Polsce. Nasz kraj w rankingu zajmuje 23. miejsce. Wyprzedza Szwecję, ale w przeliczeniu PKB na mieszkańca nasz jest trzykrotnie niższy. Wszystkie dane w rankingu pochodzą z IMF.

10. Brazylia

Brazylia. Fot. Javierafael/Adobe Stock

PKB: 2,06 bln USD

PKB na osobę: 9,57 tys. USD

Choć kraj zajmuje 10 miejsce wśród największych gospodarek świata, ponad 20% gospodarstw domowych żyje w biedzie. PKB na osobę jest o połowę mniejszy niż w Polsce i o 73% niższy niż największych gospodarek w OECD. Mimo masowego wykorzystywania zielonej energii głównie z elektrowni wodnych, ponad 75% mieszkańców jest narażonych na niebezpieczne poziomy zanieczyszczeń powietrza. Brazylia ma ogromne zasoby naturalne zarówno przemysłowe (m.in. manganu, niklu, ropy, gazu i największe na świecie niobu), jak i rolnicze. Przemysł generuje ponad 28% PKB. OECD przewiduje, że w 2023 r. wzrost PKB wyniesie 1,2%.

9. Rosja

Rosja. Fot. Carsten Reisinger/Adobe Stock

PKB: 2,14 bln USD

PKB na osobę: 14,7 tys. USD

Ponad 40% PKB w Rosji generowało wydobycie, a 60% wpływów do budżetu zapewniał eksport gazu ziemnego i ropy naftowej. Jeszcze kilka lat temu gospodarka kraju szybko rosła. Jednak w wyniku sankcji nałożonych po agresji na Ukrainę będzie się kurczyła. Wielka Brytania i USA zrezygnowały z zakupu rosyjskich paliw kopalnych, uniezależnia się od nich także Unia Europejska. Eksport gazu spadł w 2022 r. o 45%, znacząco spada wydobycie tego surowca. Przemysł także ma problemy wywołane embargiem na dostawy zaawansowanych technologii. Według Rosji PKB w 2022 r. skurczy się o 2,5%, ale IMF przewiduje spadek o 3,4%, Bank Światowy o 4,5%, a OECD o 3,9%. Realne dane jeszcze nie są znane. W 2023 r. ten trend będzie kontynuowany.

8. Kanada

Kanada. Fot. somartin/Adobe Stock

PKB: 2,33 bln USD

PKB na osobę: 59,18 tys. USD

Wysokorozwinięta gospodarka, w której niemal trzy czwarte pracowników zatrudnionych jest w sektorze usług przemysłowych. Ma duże zasoby ropy naftowej i gazu ziemnego (jest piątym eksporterem tego paliwa). Dochód rozporządzalny na osobę jest znacznie wyższy niż średnia dla krajów zrzeszonych w OECD. Kapitalizacja 1500 przedsiębiorstw przekracza 3 bln USD. Rozwinięty też jest przemysł, szczególnie motoryzacyjny i lotniczy. Kraj należy do czołówki w sektorze oprogramowania, szczególnie rozrywkowego. Przy najdłuższej na świecie linii brzegowej jest potentatem rybołówstwa i przemysłu rybackiego (ósme miejsce na świecie). Ze względu na światowy kryzys wzrost PKB spowolni według OECD z 3,2% w 2022 r. do 1% w 2023 r. Później znów zacznie rosnąć. Bardzo niski jest poziom korupcji.

7. Francja

Francja. Fot. mozZz/Adobe Stock

PKB: 2,81 bln USD

PKB na osobę: 42,65 tys. USD

Zamożne państwo o silnie rozwiniętej społecznej gospodarce rynkowej ze znaczącym udziałem państwa w sektorach strategicznych. Jednak w rankingu wolności ekonomicznej w 2022 r. Francja zajęła 52 miejsce na świecie i 31 na 41 państw europejskich. To efekt silnie regulowanego rynku ze skomplikowaną biurokracją. Usługi mają udział w PKB na poziomie 79%, a przemysł niecałe 20%. Francja stawia na badania i rozwój, zajmuje drugie miejsce w Europie pod względem nakładów na ten sektor. Należy do 10 najbardziej innowacyjnych państw na świecie. Ma silne rolnictwo, tu trafia najwięcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych w skali Unii Europejskiej. Ostatnio jednak maleje tempo wzrostu PKB. Prognoza wzrostu PKB OECD przewiduje 0,6% w 2023 r. po 2,6% osiągniętych w 2022 r.

6. Wielka Brytania

Wielka Brytania. Fot. somartin/Adobe Stock

PKB: 3,48 bln USD

PKB na osobę: 51,29 tys. USD

Gospodarka Wielkiej Brytanii należy do najbardziej zglobalizowanych. To piąty eksporter na świecie i jednocześnie piąty importer. Sektor usług generuje ponad 80% PKB. Londyn należy do największych centrów finansowych na świecie, w pierwszej 20 jest też Edynburg. Sektor technologiczny wyceniany jest na 1 bln USD, większy mają tylko Chiny i Stany Zjednoczone. Przemysł lotniczy jest drugi pod względem wielkości, farmaceutyczny dziesiąty. Siedziby ma tu 5% z 500 największych światowych przedsiębiorstw. Wciąż produkuje znaczące ilości gazu i ropy z zasobów na Morzu Północnym. 

OECD przewiduje w 2023 r. spadek PKB o 0,4% i wzrost w 2024 r. o 0,2%. Pod koniec ubiegłego roku inflacja wyniosła 10,5%, ale od 2023 r. spada, głównie ze względu na malejące ceny energii. Do końca 2024 r. W kwietniu o 9,7% podwyższona zostanie płaca minimalna.

5. Indie

Indie. Fot. daboost/Adobe Stock

PKB: 3,82 bln USD

PKB na osobę: 2,69 tys. USD

Takie firmy jak S&P i Morgan Stanley prognozują, że po 2030 r. Indie mogą stać się trzecią potęgą gospodarczą na świecie (już wyprzedziły Wielką Brytanię). Jednak rozdźwięk między bogatymi i biednymi jest ogromny. Przy populacji sięgającej 1,4 mld ludzi, według Banku Światowego 60% mieszkańców utrzymuje się z poniżej 3,1 USD dziennie, a 21% musi przetrwać dzień za mniej niż 2 USD. 10% najbogatszych kontroluje 80% narodowego majątku. Trzy czwarte osób żyje w ubogich wioskach, 35% z nich nie potrafi czytać i pisać, a lodówkę ma 11%. Z drugiej strony Indie mają rozwinięty przemysł spożywczy i rolnictwo, motoryzacyjny, informatyczny i rozrywkowy, głównie filmowy. Rosną też sektory odzieżowy i farmaceutyczny. Kraj ma także dość duże zasoby ropy i gazu. Według IMF Indie są od lat na ścieżce wzrostu, wyjątkiem był 2020 r. – spadek o 6,6%. W kolejnych dwóch latach osiągnięto dodatnie wyniki: 8,7% i 6,8%.

4. Niemcy

Niemcy. Fot. daboost/Adobe Stock

PKB: 4,12 bln USD

PKB na osobę: 49,43 tys. USD

W 2022 r. niemiecki PKB wzrósł o 1,9%, ale OECD na 2023 r. prognozuje spadek o 0,3%, a następnie odbicie. Czynnikiem niepewności jest zmienność cen energii i wysoka inflacja, która w 2022 r. wyniosła 7,9% osłabiając popyt wewnętrzny. Jednak wciąż jest to czwarta najsilniejsza gospodarka świata. Należy do największych globalnych eksporterów. Sprzedaje m.in. pojazdy, maszyny, produkty chemiczne, elektronikę, sprzęt elektryczny i farmaceutyki. Największy wkład w PKB mają usługi biznesowe (około 70%), przemysł wnosi ponad 29%, a rolnictwo miej niż 1%. Niemcy są najbardziej uprzemysłowionym państwem w UE, zatem mniej narażonym na kryzysy finansowe. Prowadzi się tu badania stosowane nastawione na innowacje wdrażane w przemyśle.

3. Japonia

Japonia Fot. pavlofox/Adobe Stock

PKB: 4,37 bln USD

PKB na osobę: 35,03 tys. USD

Japonia należy do pierwszej piątki eksporterów i importerów, jest drugim na świecie producentem samochodów. Zalicza się do najbardziej innowacyjnych gospodarek, wytwarza zaawansowane technologicznie i precyzyjne towary. To m.in. układy scalone, elektronika, pojazdy hybrydowe i robotyka. Jest w czołówce globalnych zgłoszeń patentowych. Nastawienie na innowacje wynika z rosnącej konkurencji Chin i Korei Południowej. Japonia ma piątą pod względem kapitalizacji giełdę papierów wartościowych, posiada gigantyczne rezerwy walutowe na poziomie 1,38 bln USD i 843 ton złota. Zwykle osiąga nadwyżki handlowe z inwestycji zagranicznych. Należy też do największych wierzycieli.

OECD prognozuje wzrost PKB o 1,8% w 2023 r. i 0,9% w kolejnym. Rząd w obliczu kryzysu wprowadził politykę wsparcia popytu krajowego, by zrekompensować spadek dochodów gospodarstw domowych. W 2024 r. stopa bezrobocia ma spaść do 2,4%, a inflacja osiągnie 2%.

Podobnie jak w Chinach Japonia zmaga się z ogromną liczbą zakażeń COVID-19, nie podjęto jednak działań restrykcyjnych, by nie osłabiać gospodarki.

2. Chiny

Chiny. Fot. somartin/Adobe Stock

PKB: 19,24 bln USD

PKB na osobę: 13,63 tys. USD

Gospodarka Chin wzrosła w 2022 r. o zaledwie 3%, znacznie poniżej celu wyznaczonego przez rząd. To jeden z najgorszych wyników od półwiecza. Duży wpływ na osłabienie gospodarki miało restrykcyjne podejście do pandemii COVID-19 i izolowanie całych miast oraz regionów. Drugim powodem było pogorszenie koniunktury na rynku nieruchomości. W aktualnej fali masowych zakażeń, po protestach społecznych, całkowicie wycofano się z ograniczeń.

W Chinskiej Republice Ludowej silny wpływ na gospodarkę ma państwo. Rząd ogłasza plany pięcioletnie i ten model się sprawdza: kraj jest drugą światową potęgą gospodarczą. Ma około 18% udziału w globalnym PKB. Należy do największych producentów i eksporterów, choć sprzedaż zagraniczna spadła w 2022 r. o 9,9%. Jest największym konsumentem i importerem produktów, a także odbiorcą inwestycji zagranicznych (około 160 mld USD). Zużywa połowę produkowanych na świecie metali. Rezerwy walutowe to 3,1 bln USD. Stawia na innowacyjną gospodarkę, ma największe klastry naukowo-technologiczne i 500 mln użytkowników sieci 5G. Prowadzi największe inwestycje w OZE i energetykę jądrową, a jednocześnie odpowiada za jedną trzecią emisji CO₂.

1. Stany Zjednoczone

Stany Zjednoczone. Fot. Carsten Reisinger/Adobe Stock

PKB: 26,19 bln USD

PKB na osobę: 78,42 tys. USD

Największa giełda na świecie, najbardziej zaawansowane technologie, największe biznesy cyfrowe, największa armia. Nie oznacza to, że Stany Zjednoczone nie przechodzą żadnych perturbacji. Pandemia doprowadziła do recesji, jednak działania rządu doprowadziły do powrotu na ścieżkę wzrostową. Według OECD aktualnie pespektywy gospodarcze są osłabione z powodu agresji Rosji na Ukrainę i silnej presji inflacyjnej. Administracja wprowadza działania prorozwojowe poprzez inwestycje w infrastrukturę i transformację klimatyczną. Amerykańskie firmy należą do czołówki producentów sprzętu IT, medycznego, lotniczego, wojskowego i farmaceutyków. Dolar amerykański pozostaje najważniejszą walutą rezerwową, jest najczęściej stosowany w transakcjach międzynarodowych. Stany Zjednoczone są największym importerem na świecie i drugim eksporterem. To także największy producent gazu i ropy, z ogromnymi zasobami naturalnymi. USA ponoszą największe nakłady na finansowanie badań i rozwoju.

Problemem jest zubożenie klasy średniej (stagnacja dochodów i rosnące koszty utrzymania), która przez lata napędzała rozwój gospodarczy. Wysokie są też nierówności dochodowe.

Recesji prawdopodobnie nie będzie, OECD przewiduje niewielkie wzrosty PKB o 0,5% w 2023 r. i 1% w 2024 r. W 2022 r. USA odpowiadało za 24,7% światowego PKB.

Największe gospodarki świata w 2022 r.

Źródło: IMF

Przeczytaj także: Największe elektrownie atomowe świata 2022