• Tunele drążyło osiem maszyn TBM przez trzy lata
• Dwunitkowe obiekty mają po 6,2 m średnicy
• Wykorzystano łącznie 210 tys. segmentów obudowy
• Wydobyto 8 mln ton urobku

Otwarcie w maju, ale zakończenie prac jesienią

Realizację projektu Crossrail, budowy linii Elizabeth, rozpoczęto oficjalnie 15 maja 2009 r. W 2011 r. ruszyły roboty budowlane, a drążenie tuneli wystartowało w maju 2012 r. i zakończyło się w maju 2015 r. Przez niemal siedem lat trwało instalowanie i uruchamianie systemów kolejowych. Wiosną 2021 r. wykonano rozruch próbny, dalsze testy prowadzono od listopada ubiegłego roku.

Wkrótce nastąpi otwarcie, choć wciąż jeszcze trwają prace na stacji Bond Street, która do użytku zostanie oddana dopiero w dalszej części roku.

Linia Elizabeth będzie początkowo działać jako trzy oddzielne szlaki, między Reading, Heathrow i Shenfield. Jesienią połączą się one z tunelami centralnymi. Na razie pociągi (12 dziennie) będą kursowały na odcinku Paddington–Abbey Wood od 6:30 do 23:00 od poniedziałku do soboty. Pozostały czas wypełnią testy i aktualizacje oprogramowania, by jesienią rozpocząć obsługą trasy w pełnej skali. W szczycie ruchu zaplanowano 22 kursy na godzinę.

Fot. Crossrail

Istniejące trasy między Reading, lotniskiem Heathrow, Paddington, Shenfield i Liverpool Street, które aktualnie działają jako TfL Rail, zostaną przemianowane na linię Elizabeth.

Fot. Crossrail

Drążenie londyńskich tuneli

W trakcie prac, w ciągu trzech lat, osiem maszyn TBM (ang. Tunnel Boring Machine) wydrążyło na głębokości do 40 m pod poziomem gruntu 42 km tuneli (dwie nitki po 21 km) o średnicy 6,2 m. TBM ważyły po 1000 ton, obsługiwane były przez 20-osobowe załogi pracujące zmianowo. Prace prowadzono w sąsiedztwie działających linii i infrastruktury podziemnej, a także fundamentów budynków. Ostatnie przebicie wykonała TBM Victoria (imię królowej angielskiej) 26 maja 2015 r. kończąc prace na stacji Farringdon. W trakcie robót wydobyto ponad 8 mln ton urobku, wykorzystanego później do stworzenia siedliska dla ptaków w Essex. Obudowy obiektów składają się łącznie z 210 tys. segmentów.

Nitki tuneli rozciągają się od portalu w Royal Oak w zachodnim Londynie, po West Endem i City of London. Łączą centralne stacje Crossrail, a potem dzielą się na dwie trasy we wschodniej części stolicy. Północno-wschodnia dochodzi do Pudding Mill Lane, a południowo-wschodnia do portalu Victoria Dock, a dalej, pod Tamizą, do Woolwich.

Fot. Crossrail

Podczas projektowania uwzględniono potencjalny wpływ na tysiące budynków, w tym setki zabytkowych. Na Tottenham Court Road, jednej z najbardziej zatłoczonych podziemnych lokalizacji w Londynie, trasa musiała zostać zbudowana w niewielkiej odległości od działającego peronu metra.

14 km tuneli na potrzeby budowy stacji i peronów wykonano nową austriacką metodą tunelowania (ang. New Austrian Tunnelling Method – NATM).

Fot. Crossrail

Stacje i tory

W dwa lata ułożono ponad 50 km torów. Powstały lub zostały przebudowane stacje Paddington, Bond Street, Tottenham Court Road, Farringdon, Liverpool Street, Whitechapel, Canary Wharf, Custom House i Woolwich oraz Abbey Wood. Każda z nich była projektowana indywidualnie przez różnych architektów, tak by nawiązywały do lokalnego środowiska i charakteru miejsca. Ujednolicone są konstrukcje na peronach, jak ławki, oznakowanie, drzwi ekranowe i inne wyposażenie.

Fot. Crossrail

Na budowie pracowało ponad 15 tys. osób, co dało łącznie 120 mln roboczogodzin. Pierwsze testy kontrolne, sprawdzające stan bezpieczeństwa, rozpoczęły się w 2018 r. Po zakończeniu prac i połączeniu linii Elisabeth z istniejącymi szlakami, cała trasa z 41 stacjami będzie liczyć ponad 100 km. Najdłuższa podróż potrwa 45 min. Ma przyciągnąć dodatkowe 1,5 mln pasażerów.

Fot. Crossrail

Przeczytaj także: Zakopianka: aneks do umowy, tunel jeszcze później