Analizy i komentarze

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) poinformował, że po ciepłym i wilgotnym początku 2022 r., marcu i kwietniu zagrożenie związane z suszą wzrosło na skutek braku opadów i wysokiego usłonecznienia oraz chwilami silnego wiatru. W czterech województwach wilgotność gruntu osiągnęła poziom odpowiadający suszy glebowej.

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) alarmuje, że Polsce grozi niemal 6 mld euro kary za niewdrożenie w latach 2016–2020 unijnej dyrektywy 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych. Za winnych tej sytuacji uważa administrację publiczną oraz samorządy gminne.

Choć budowa odcinka Kraków–Myślenice drogi ekspresowej S7 jest na bardzo wczesnym etapie, to inwestycja wywołała olbrzymie kontrowersje. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) otrzymała mnóstwo uwag.

W 2021 r. sprzedaż cementu wzrosła o 2,6% do 19,3 mln ton. Prognozy zakładały dalszy wzrost w tym roku, jednak przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu (SPC) Krzysztof Kieres poinformował, że dojdzie do spadku z powodu sytuacji na rynku mieszkaniowym.

Odpowiednie zapobieganie powodziom i suszom to nie tylko wielkie inwestycje, ale i działania planowe, które realizowane są co roku – mówi Marek Duklanowski, dyrektor szczecińskiego oddziału Wód Polskich.

Ekologia, walka z niską emisją, transport, nowe technologie. To główne elementy, dla których w Katowicach rozwijane są rozwiązania typu smart. Przykład to Katowicki Inteligentny System Monitoringu i Analizy (KISMiA) uruchomiony w 2017 r. Wkrótce dołączy do niego Zintegrowany System Zarządzania Ruchem Drogowym (ITS).

W 2021 r. Inspekcja Handlowa (IH) skontrolowała jakość paliw płynnych sprzedawanych w krajowych stacjach. Pobrano 1565 próbek, zakwestionowano 1,72%. W 2003 r. norm nie spełniało 30%. W 2020 r. – 1,88%. widłowości rzadziej dotyczyły benzyny niż oleju napędowego. Pełne wyniki podaje Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).

W ramach rządowego programu Mieszkanie Plus miało zostać wybudowanych 100 tys. mieszkań do końca 2019 r. Według Najwyższej Izby Kontroli (NIK), stan na koniec października 2021 r. to 15 tys. mieszkań gotowych i 20,5 tys. w budowie.

W Polsce największe zagrożenie powodziowe występuje na południu, północy i na wybrzeżu. W przypadku południa kraju, w regionach wodnych Małej Wisły, Górnej Wisły oraz Górnej i Środkowej Odry, a wiąże się to z letnimi powodziami rzecznymi o mechanizmie naturalnego wezbrania. Za bezpieczeństwo przeciwpowodziowe dużej części południa kraju odpowiada oddział Wód Polskich w Gliwicach.

22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. To międzynarodowe święto, które 30 lat temu zostało ustanowione przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Ideą było podniesienie świadomości państw i ich obywateli w obszarze odpowiedniego zarządzania zasobami wodnymi. To tematyka cała czas ważna, bo przecież szybko postępujące zmiany klimatu objawiają się, także w Polsce, nie tylko nawalnymi opadami deszczu, ale także suszami.

Wiele międzynarodowych firm wycofuje lub wstrzymuje swoją działalność w Rosji i Białorusi, przez co część zamówień zrealizowanych zostanie w innych krajach, w tym w Polsce, podaje Personnel Service.

Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), ograniczenie importu surowców energetycznych z Rosji do Unii Europejskiej (UE), naraziłoby Kreml na największe straty. W 2021 r. eksport ropy naftowej i gazu ziemnego stanowił 36% wpływów do rosyjskiego budżetu.

42% firm w Polsce uważa, że wojna w Ukrainie jest zagrożeniem dla ich działalności, informuje Polski Instytut Ekonomiczny (PIE). Obawy oceniane są na duże lub bardzo duże.

W styczniu 2022 r. węgiel i pellet były o 60% droższe niż w tym czasie w 2021 r. Cena drewna kawałkowego wzrosła średnio o 40%. Polski Alarm Smogowy (PAS) apeluje do premiera Mateusza Morawieckiego o szybkie wdrożenie programu wsparcia termomodernizacji oraz przywrócenie korzystnych rozliczeń dla mikroinstalacji fotowoltaicznych.

Zmian klimatu nie da się już zatrzymać. Coraz wyższa średnia temperatura powietrza, wynikająca przede wszystkim z nadmiernej emisji gazów cieplarnianych (głównie dwutlenku węgla), wywraca do góry nogami naturalne procesy, jakim podlega nasza planeta. Jednym z nich jest niespotykane dotąd na taką skalę topnienie lodowców, którego skutkiem jest podnoszenie się poziomu mórz i oceanów. To z kolei prowadzi nieuchronnie do zalania tych dzielnic nadmorskich miast, które leżą najbliżej linii wody. Organizacja Climate Central przygotowała sugestywny materiał, ilustrujący, jak miejsca, w których żyjemy, będą wyglądać za kilkanaście lat i jak mogą wyglądać za kilkadziesiąt, jeśli nie spróbujemy zatrzymać globalnego ocieplenia.

Na 100 gmin sklasyfikowanych w rankingu Czyste Powietrze za III kwartał 2021 r. 52 znajdują się w woj. śląskim. A pod względem liczby złożonych wniosków przypadających wszystkie na gospodarstwa domowe liderem jest gmina Godów.

Zdecydowana większość jezior na całym obszarze Polski środkowo-zachodniej wykazuje tendencje do obniżania się poziomu wody od 0,2 do 0,5 m na przestrzeni ostatnich 60 lat – wynika z obserwacji Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich w Poznaniu. Niekorzystny bilans wodny w regionie tak bardzo doświadczonym w ostatnim czasie przez suszę, jak pojezierza Gnieźnieńskie i Kujawskie, będzie się pogłębiał.

Podczas ostatniego spotkania jednego z największych zamawiających publicznych – Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) – z przedstawicielami branży, inwestor poinformował o najbliższych planach przetargowych. Ile postępowań planuje jeszcze ogłosić w tym roku, a na ile zamówień firmy projektowe i budowlane mogą liczyć w 2022 r.?

Najwięksi polscy publiczni zamawiający zaczynają wymagać od wykonawców stosowania narzędzia BIM (ang. Building Information Modeling), czyli oprogramowania umożliwiającego komputerowe opracowanie modeli i prototypów planowanych obiektów. Przy czym to dopiero początek długiej drogi, by stosowanie tej technologii stało się codziennością. A jak obecnie pod tym względem nasz kraj wygląda na tle innych państw Europy? Stan wdrożenia BIM w siedmiu krajach, w tym w Polsce, porównali eksperci PlanRadar.

1,8 mld zł wynosi łączne zadłużenie firm z sektora budowlanego. Połowa tej kwoty to długi jednoosobowych działalności gospodarczych. Budownictwo to – obok handlu – najbardziej obciążona długami branża polskiej gospodarki. W niektórych obszarach rynku zadłużenie, względem ubiegłego roku, wzrosło o kilkanaście procent.

Najnowsza nowelizacja ustawy o rynku mocy wprowadza zmiany dotyczące sposobu kalkulacji stawek oraz poboru opłaty mocowej. W aukcjach rynkowych nie wezmą udziału jednostki wysokoemisyjne. Nowela wynika z nowych regulacji europejskich i krajowych doświadczeń z funkcjonowania tego rynku.

Powtarzające się coraz częściej ekstremalne zjawiska pogodowe są jednym z powodów, dla których Polacy zainteresowali się bardziej niż dotychczas tematem skutków zmian klimatu. Firma Deloitte sprawdziła, jakie panują wśród nich nastroje w tym temacie.

Indie od lat znajdują się wśród krajów o największym zanieczyszczeniu powietrza w skali całego świata. Sytuacja z roku na rok pogarsza się coraz bardziej. Z ostatniego raportu The Energy Policy Institute at the University of Chicago (EPIC) wynika, że mieszkańcy stolicy Indii, Delhi, w której stężenie smogu drastycznie przekracza dopuszczalne normy, mogliby żyć o dziewięć lat dłużej, gdyby zanieczyszczenie zostało zmniejszone do poziomu rekomendowanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), tj. 10 µg/m3.

Jak wynika z analiz Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), w 2020 r. nakłady na środki trwałe służące ochronie środowiska oraz gospodarce wodnej spadły względem roku 2019 o 9,8%. Na ochronę środowiska przeznaczono w ub.r. około 11,4 mld zł, tymczasem rok wcześniej było to 12,4 mld zł. W przypadku nakładów na środki trwałe na gospodarkę wodną to poziom 2,7 mld zł (3,2 mld zł w 2019 r.).

PKP Polskie Linie Kolejowe (PKP PLK) realizują za ponad 280 mln zł ze środków budżetu państwa inwestycje na przejściach granicznych. Mają one zapewnić szybszy i sprawniejszy przewóz towarów przez wschodnią granicę i zwiększyć możliwości wymiany handlowej pomiędzy Europą i Azją. Część prac już przeprowadzono, część jest w realizacji lub planowana.

Minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka uchylił w całości wydaną w 2017 r. decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla budowy stopnia wodnego Siarzewo. Sprawa trafi teraz do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) w Bydgoszczy, który musi ją ponownie rozpoznać.

Najwyższa Izba Kontroli (NIK) skontrolowała działania na rzecz znoszenia barier inwestycyjnych dla odnawialnych źródeł energii (OZE). Jak stwierdzono: działania ministra odpowiedzialnego za sprawy energii, a później ministra odpowiedzialnego za sprawy klimatu nie pozwoliły na wyeliminowanie wszystkich utrudnień w funkcjonowaniu odnawialnych źródeł energii. W kontrolowanym okresie (2017–2020) nie przeprowadzono całościowej analizy rozpoznania oraz niwelowania problemów i barier rozwoju OZE.

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) – naukowe ciało doradcze Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) – opublikował raport dotyczący obecnej sytuacji klimatycznej i prognoz na najbliższe dekady. Z dokumentu wynika, że jeśli nie przyspieszymy realizacji działań związanych z ograniczeniem skutków zmian klimatu, przekroczymy wiele punktów krytycznych, które doprowadzą do obumarcia części planety i cywilizacji, jaką znamy. Największy problem upatruje się w emisji gazów cieplarnianych, które prowadzą do wzrostu globalnego ocieplenia.

Naukowcy z zespołu ds. COVID-19 przy prezesie PAN napisali, że od nas samych zależy, jak wysoka będzie czwarta fala zachorowań na COVID-19, którą może wywołać bardzo zaraźliwy wariant Delta. Jednocześnie podkreślają, że atakuje on głównie osoby niezaszczepione, natomiast w pełni zaszczepieni wciąż wykazują wysoką odporność. W tej grupie ryzyko zarażenie jest niskie, a jeśli do niego dojdzie zwykle nie jest potrzebna hospitalizacja.

Od początku roku 2021 r. rosnące koszty uprawnień do emisji CO2 spowodowały wzrost cen energii średnio o 15%. Z symulacji wynika, że wkrótce w taryfie C11 stawka za MWh będzie dwukrotnie wyższa i osiągnie poziom 690 zł. Nie widać żadnych szans na spadki kosztów energii.

Jeszcze miesiąc temu lokalnie przekraczano na rzekach stany ostrzegawcze i alarmowe, a teraz są one niskie. Jeszcze w maju Wisła na wysokości Warszawa-Bulwary miała 312 cm. Aktualny poziom to 82 cm. Taka sytuacja występuje w województwach śląskim, dolnośląskim, świętokrzyskim, w Wielkopolsce, na Podlasiu, Mazowszu i Podkarpaciu i na Ziemi Lubuskiej. Bez inwestycji w retencję wody będą uciekać, a susze staną się problemem nie tylko dla rolników.

Polski Alarm Smogowy (PAS) oraz Europejskie Centrum Czystego Powietrza i Fundacja Frank Bold opublikowały raport „Droga do czystego powietrza”, w którym zawarto ocenę skuteczności działań rządu i samorządów w walce ze smogiem. Niestety, na 20 ocenionych obszarów w 12 postęp jest niedostateczny, a w dwóch w ogóle nie podjęto żadnych działań. Czystsze powietrze to przede wszystkim zasługa pogody.

W lipcu minie dwa i pół roku od wprowadzenia przez resort infrastruktury mechanizmu waloryzacji – narzędzia, mającego zrekompensować wykonawcom straty, które wynikają z nieprzewidzianego wzrostu kosztów realizacji kontraktu. Dziś, w dobie galopujących cen materiałów budowlanych, w tym niespotykanego od lat wzrostu kosztów stali, kwestia adekwatności funkcjonujących klauzul waloryzacyjnych do sytuacji rynkowej nabiera nowego znaczenia.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) w projekcie nowelizacji Prawa energetycznego i Ustawy o odnawialnych źródłach energii planuje wprowadzenie nowych zasad rozliczeń posiadaczy mikroinstalacji fotowoltaicznych zainstalowanych w ramach programu Mój Prąd. Przekonuje, że zmiany będą korzystne, jednak wydaje się, że nowe warunki nie będą tak atrakcyjne, jak dotychczasowe opusty. Dokument jest aktualnie na etapie konsultacji społecznych i międzyresortowych.

Z definicji klimat nie jest stały, jednak jego zmiany, które obserwujemy w ostatnich latach, są tak szybkie, a ich konsekwencje – powodzie i susze – tak dotkliwe, iż każe nam to zastanowić się, co czeka, jeśli nie nas, to nasze dzieci lub wnuki, i jakie już teraz powinniśmy podjąć działania ochronne. Temu właśnie służyła I Konferencja Ochrona Przeciwpowodziowa i Gospodarowanie Wodami, która odbyła się 26 maja 2021 r.

Prosumenci wytwarzający energię elektryczną w domowych mikroinstalacjach fotowoltaicznych korzystają z tzw. opustów. Mogą wykorzystać 80% elektryczności wprowadzonej do sieci dystrybucyjnej – nadwyżek, których sami nie są w stanie wykorzystać. Jednak Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce zlikwidować ten system od 1 stycznia 2022 r. A to może doprowadzić do gwałtownego spadku inwestycji. Polski Alarm Smogowy apeluje o zmianę decyzji.